تار یکی از سازهای اصلی موسیقی ملی ایران و از سازهای زهی مضرابی (زخمهای) است که در ساخت آن از چوب، پوست، استخوان، زه (روده ی تابیده ی چهارپایان) و فلز استفاده میشود. این ساز قدمت بسیار طولانی دارد و در موسیقی ایرانی حضور پررنگی داشته است.
تصویر همیشگی از هنرآموز تار برای ما، کسی است که نشسته در کنار نوازنده (استاد) در فضایی سنتی در حال یادگیریست. جایی که هنرجو با استاد، ساز به دست، در یک فضای مشترک قرار میگیرد و ظرایف نواختن تار را از نزدیک یاد میگیرد.
اما با یادگیری ساز به صورت آنلاین این تصویر تغییر کرده است. امروزه با رشد ابزارهای ارتباطی و گسترش بسترهای آموزشی مجازی، آموزش موسیقی آنلاین نهتنها ممکن است، بلکه در بسیاری از موارد کارآمد، مؤثر و بهصرفهتر از آموزش حضوری است. اما آیا سازی مثل تار که نیاز به دقت، ظرافت اجرایی و انتقال حس دارد، را میشود بدون حضور فیزیکی استاد آموخت؟ به نظر ما به شرط داشتن مسیر آموزشی درست، استاد حرفهای و استفاده از ابزار مناسب این امر ممکن است. در این مقاله، تلاش میکنیم این مسیر را روشن کنیم و به شما نشان دهیم که آموزش تار آنلاین میتواند یکی از بهترین تصمیمهای هنری شما باشد.
مزایای آموزش آنلاین در دنیای امروز، نهتنها کمتر از حضوری نیست، بلکه در برخی موارد، امکان پیشرفت هنرجو را بیشتر هم میکند. این مزایا در یادگیری ساز تار بهعنوان یکی از سازهای اصیل ایرانی، که به تمرکز، دقت شنیداری، مهارت دست و ارتباط احساسی با صدا نیاز دارد هم میتواند کمککننده باشد. اما این مزایا چه هستند؟
در آموزش آنلاین تار، نیازی به صرف زمان و انرژی برای رفتوآمد نیست. هنرجو میتواند در آرامش خانه یا هر مکانی که احساس راحتی بیشتری دارد، آموزش ببیند. همین آرامش محیطی، تمرکز و بازده کلاس را بالا میبرد. این مسئله در شهرهای بزرگ که شهروندان زمان زیادی را در ترافیک میگذرانند مزیت مهمی محسوب میشود که هم به کاهش آلودگی هوا کمک میکند و هم در زمان صرفهجویی خواهد کرد.
از طرفی انعطاف در زمان برای کسانی که به دلایلی برنامهریزی ساعتهای زندگیشان دست خودشان نیست مثل افرادی که صبحها مدرسه یا دانشگاه دارند، یا عصرها مشغول کار هستند، بسیار مفید است. آنها میتوانند با آموزش آنلاین ساعت کلاس را با شرایط خود هماهنگ کنند. این انعطاف یکی از دلایل اصلی موفقیت هنرجویان در یادگیری تار بهصورت آنلاین است.
یکی از مشکلات کلاس حضوری، فراموشی نکاتی است که استاد در حین تدریس بیان میکند. در کلاس حضوری امکان به خاطر سپردن تمام نکاتی که استاد مطرح میکند امکانپذیر نیست. یادداشتبرداری حین کلاس برای یادگیری تار که نیاز به تمرکز دیداری و شنیداری دارد هم بسیار سخت است اما در در کلاس آنلاین، بسیاری از هنرجویان جلسات را ضبط میکنند و بارها به آن گوش میدهند؛ این خود به یک ابزار یادگیری بسیار قوی تبدیل میشود.
در کلاس آنلاین، به دلیل فضای یکبهیک تصویری، استاد دقیقتر به نحوه انگشتگذاری، موقعیت دستها، و نحوه اجرا دقت میکند. این تجربه در آموزش حضوری گروهی کمتر رخ میدهد.
بسیاری از علاقهمندان به ساز تار، بهدلیل زندگی در شهرهای کوچک یا مناطق دور از پایتخت، به استاد تار خوب دسترسی ندارند. آموزش تار عموما در بسیاری از شهرها محدود به چند مدرس خصوصی یا بدون مدرس رسمی است. اما آموزش آنلاین این محدودیت را از بین برده و دسترسی برابر به آموزش باکیفیت را برای همه فراهم کرده است.
هنرجوی ساکن هر شهر یا روستاهای دور افتاده، امروز میتواند با اساتید برجسته تهران ارتباط مستقیم داشته باشد، دقیقاً همان آموزش را دریافت کند و همان مسیر حرفهای را طی کند.
دسترسی نداشتن به استاد خوب در شهرستانها نیاز به رفتو آمد به شهرهای دیگر را ایجاد میکند. این مسئله با صرف هزینه و زمان زیادی همراه است. هزینه رفتوآمد به شهر دیگر یا حتی مرکز شهر، برای بسیاری از خانوادهها سنگین است. کلاس آنلاین این هزینه را بهکلی حذف میکند. همچنین بسیاری از آموزشگاهها تعرفه مناسبتری برای دورههای آنلاین در نظر میگیرند.
بسیاری تصور میکنند نواختن تار فقط با آموزش حضوری ممکن است چون تار سازی حساس، پیچیده و دارای تکنیکهای ظریف است. اما واقعیت این است که ساختار شنیداری و بصری تار، آن را به سازی مناسب برای یادگیری آنلاین هم تبدیل کرده است.
در نواختن تار، هنرجو بیش از هر چیز باید گوش خود را تربیت کند. کلاس آنلاین، که معمولاً با هدفون یا اسپیکر با کیفیت انجام میشود، به تقویت گوش موسیقایی کمک میکند. هنرجو میتواند صدای استاد را با دقت بشنود، تکرار کند و سپس اجرای خود را تحلیل نماید.
در آموزش تار، نکاتی مثل شیوه مضرابزدن، تکنیک انگشتگذاری، و جملهبندی موسیقایی، بهصورت مرحلهای و ساختاریافته آموزش داده میشوند. این روش دقیقاً با منطق آموزش آنلاین سازگار است، چون هنرجو میتواند هر تکنیک را بارها ببیند، اجرا کند، ضبط کند و اصلاح کند.
هنرجویی که در خانه با تمرکز تمرین میکند و اجرای خود را ضبط میکند، قادر است آن را با نمونه استاد مقایسه کرده و به نقاط ضعف و قوت خود پی ببرد. این فرآیند در کلاس حضوری خیلی کمتر اتفاق میافتد.
برخلاف تصور برخی هنرجویان، آموزش آنلاین تار نیاز به تجهیزات گرانقیمت یا پیچیده ندارد. با رعایت چند نکته ساده و فراهمکردن ابزارهای ضروری (امکانات سختافزاری و نرمافزاری)، میتوانید تجربهای کاملاً حرفهای از کلاس آنلاین موسیقی داشته باشید.
گوشی هوشمند یا لپتاپ: برای برقراری ارتباط تصویری با استاد. داشتن دوربین و میکروفن با کیفیت معمولی کفایت میکند.
اینترنت با سرعت حداقل ۸ مگابیت: برای جلوگیری از قطع و وصلی و انتقال روان تصویر و صدا.
مکان مناسب تمرین: فضایی آرام، نور کافی، صندلی استاندارد و جایی برای قرار دادن ساز و نت.
پایه نت: برای نگهداشتن دفتر نت یا کتاب آموزشی.
تیونر دیجیتال یا اپلیکیشن تیونر: برای کوک کردن تار. کوک دقیق تاثیر زیادی بر کیفیت تمرین دارد.
دفتر یادداشت یا اپلیکیشن دفتر تمرین: برای ثبت نکات و برنامه تمرین روزانه. داشتن دفترچه و ثبت تمرینهای روزانه آن میتواند انگیزهی شما را در یادگیری بالا ببرد و پیشرفتتان را ثبت کند.
یادگیری تار به صورت آنلاین نیاز به همکاری با استاد حرفهای و آموزشگاه مطمئن دارد. کیفیت آموزش آنلاین، بیش از هر چیز به «رویکرد آموزشی» و «تعامل استاد با هنرجو» بستگی دارد. گرچه این موارد در آموزش حضوری هم اهمیت بسیاری دارند اما در کلاس آنلاین اهمیت آنها چند برابر است.
تدریس آنلاین نیاز به مهارتهایی متفاوت از تدریس حضوری دارد. آموزش آنلاین نیاز به توجهی متفاوت به هنرجو و دقت به جزئیاتی دارد که در آموزش حضوری کمتر نیاز است. علاوه بر این استفاده از ابزارهای آنلاین برای آموزش برای بسیاری از اساتید سخت است. استادی که به صورت مجازی آموزش میدهد باید بتواند از طریق تماس تصویری بهخوبی ایرادات دست و انگشت را تشخیص دهد و نکات را با زبان ساده منتقل کند. این مهارتها در آموزش آنلاین بسیار مهم است.
هدفگذاری آموزشی برای هر شکل از آموزش بسیار مهم است اما در آموزش آنلاین این مسئله مهمتر است. نظم در آموزش میتواند روند و فرایند آموزش را برای هنرجو مشخص کند و مسیر را برای او روشنتر کند.
یک کلاس تار آنلاین خوب باید هدفگذاری آموزشی در هر جلسه داشته باشد. این هدفگذاری شامل برنامهی آموزش و ارائه تمرین مشخص برای هر هفته است. علاوه بر این باید امکان ضبط جلسه یا ارائه خلاصه کتبی نکات کلاس برای هنرجو فراهم باشد. برای اطمینان از آموزش و فرایند یادگیری ارزیابی دورهای از پیشرفت هنرجو بسیار مهم است.
قبل از انتخاب کلاس، حتماً از استاد بخواهید یک بخش از تدریس را مشاهده کنید یا با هنرجویان سابق گفتوگو داشته باشید. این کار هم شما را با روش آموزش آنلاین آن استاد آشنا میکند و هم امکان مقایسه را برای شما فراهم میکند. به خاطر داشته باشید چه در کلاس آنلاین و چه در کلاس حضوری، شفافیت و بازخورد واقعی، تضمینکننده کیفیت کلاس است.
یکی از سوالات پرتکرار، بهویژه از سوی والدین، این است که آیا آموزش آنلاین تار برای کودکشان مناسب است و آنها میتوانند به صورت آنلاین ساز تار را یاد بگیرند. به طور کلی آیا سن عامل مهمی در یادگیری آنلاین تار است؟
تجربه نشان میدهد که آموزش آنلاین برای کودکان ۷ سال به بالا با شرایطی خاص بسیار موفق عمل کرده است. اما این موفقیت با شرایطی امکانپذیر است. حضور والدین در کنار کودک هنگام کلاس، استفاده از زبان تصویری و بازی در آموزش، برنامهریزی دقیق برای تمرینهای کوتاه اما منظم میتواند تجربهی موفقی را در آموزش آنلاین تار به کودکان به همراه داشته باشد.
نوجوانان و بزرگسالان اغلب تمرکز بالاتر و انگیزه شخصی بیشتری دارند. آموزش آنلاین به آنها امکان میدهد با توجه به برنامهی درسی، کاری یا خانوادگیشان، کلاسها را هماهنگ کنند. از طرفی، احساس استقلال و مسئولیتپذیری در مدیریت تمرینها در این سنین بیشتر است.
درنتیجه میتوان گفت آموزش آنلاین تار برای همه سنین میتواند تجربهی موفقی باشد به شرط آنکه برنامهریزی منظم و مداومی برای آموزش در نظر داشته باشند.
در این مقاله ما به مزایای آموزش آنلاین تار و مواردی که برای این شکل از آموزش نیاز است پرداختهایم. شاید ده سال پیش، تصور نواختن تار با کمک اینترنت و استاد مجازی، عجیب به نظر میرسید. اما امروز، هزاران هنرجو در سراسر ایران، با استفاده از همین امکان، به نوازندگانی توانمند، خلاق و حرفهای تبدیل شدهاند. اگر شما یا فرزندتان علاقهمند به یادگیری این ساز اصیل ایرانی هستید، لازم نیست صبر کنید تا در محل زندگیتان آموزشگاه تخصصی افتتاح شود یا استاد باتجربهای به شهر شما بیاید. کلاسهای آموزش تار آنلاین، این فاصله را حذف کردهاند. اگر شما علاقمند به آموزش تار هستید اما به هر دلیلی امکان آن برایتان فراهم نیست، خواندن این مقاله میتواند به کمکتان بیاید تا راحتتر تصمیم بگیرید.